Kansen voor ondernemers in Duitsland en Nederland

Donderdag 4 december 2014, 12:30 - 17:00 uur
Café Restaurant ‘s Lands Huys, Marktplein 2, 9545 PH Bourtange

Sinds de jaren ‘90 heeft er op het gebied van Biogas/Biomethaan productie een continue ontwikkeling plaatsgevonden. De ondernemers in deze nieuwe tak hebben ondertussen veel meegemaakt:
prijsschommelingen van grondstoffen, veranderende subsidieprogramma’s, nieuwe wet- en regelgeving, et cetera.
Factoren die zorgen voor onzekerheid, waardoor een aantal bedrijven momenteel in zwaar weer verkeren. Aan de andere kant zijn er ook biogasproducenten die wel goed boeren. Hoe kan dit?
Deze vraag staat centraal tijdens de de Duurzaam Groen Gas Dialoog. Waar liggen nu precies de problemen van Groen Gas productiebedrijven en waar liggen kansen? U wordt van harte uitgenodigd om mee te denken. Na de analyse worden perspectieven voor de sector geschetst.
Uiteraard voorzien van uw ideeën en commentaar.

Verslag Duurzaam Groen Gas Dialoog

Op 4 december 2014 kwamen ruim 40 Nederlandse en Duitse ondernemers uit de GroenGas productieketen bijeen in het vestingstadje Bourtange tijdens de Duurzaam GroenGas Dialoog. Zij waren uit alle windstreken naar deze bijzondere plaats afgereisd om samen te discussiëren over de stand van zaken betreffende de GroenGas sector. Het Interreg project GroenGas- Grünes Gas was de drijvende kracht achter dit samenkomen. Het Interreg programma stimuleert kennisuitwisseling en gezamenlijke ontwikkeling tussen de noordelijke en oostelijke Nederlandse provincies en de Duitse deelstaten Niedersachsen en Nordrhein Westfalen. Het GroenGas project in dit programma wordt als erg succesvol ervaren gezien de vele internationale samenwerkingen en contacten die zijn ontstaan.

Zieke patiënt?

De GroenGas producerende keten heeft zowel aan Nederlandse als aan Duitse zijde te maken met grote uitdagingen om bedrijfseconomisch gezond te blijven. Hiervoor zijn een aantal oorzaken aan te wijzen die tijdens de Duurzaam GroenGas Dialoog duidelijk door de ondernemers werden bevestigd. Harm Grobrügge van Fachverband Biogas schetste het beeld van de huidige situatie in Duitsland. Door een stabiel en royaal overheidsbeleid is de GroenGas productiesector de laatste 10 jaar zeer snel gegroeid. Output product was voornamelijk elektriciteit waardoor een dun maar profijtelijk businessmodel ontstond door de gunstige EEG subsidie. Toen deze regeling onlangs werd aangescherpt leidde dat tot lagere rendementen. Men moest in Duitsland op zoek naar andere verdienmodellen en naar mogelijkheden om kosten te besparen. Daarnaast speelt de food for fuel discussie een steeds grotere rol, waardoor inputstoffen als mais uit de gratie vallen.

Oververhitte Duitse markt

De momenteel oververhitte markt in Duitsland zorgt ervoor dat Biogas in Duitsland nauwelijks financieel interessant meer is. Er dreigen een groot aantal toeleverende bedrijven failliet te gaan, wat grote gevolgen heeft voor het kennisniveau. Dit vormt een belangrijk aandachtspunt bij het verder ontwikkelen en uitkristalliseren van de sector. Een lichtpunt in dit verhaal is dat door een afnemend rendement de vergisters in Duitsland efficiënter zijn gaan werken. Maar ook deze slag is op termijn niet genoeg om de sector duurzaam te laten overleven.

 Volgens Harm Grobrügge is het verwaarden van zowel input als output producten een belangrijke kans om productiebedrijven rendabeler te krijgen. Hierbij noemde hij mineralen en CO2. Ook is het van belang dat de route van koe naar vergister zo kort mogelijk wordt gemaakt. Hierdoor blijven de methaanwaardes hoog. Helaas is het systeem zo ingericht dat dit financieel nog niet gewaardeerd wordt. Als laatste punt noemde Harm Grobrügge dat een gevarieerd menu van grondstoffen voor een optimale vergisting van belang is. Door een suboptimaal menu wordt nu slechts 70 tot 80 procent van het productiepotentieel benut.

Verkoop van CO2

Een product dat van grote invloed is op het functioneren van de branche is CO2. Enerzijds als afzetproduct: de geplande vergister te Coevorden verkoopt bijvoorbeeld straks met de nieuwe vergister jaarlijkse zo’n 28.000 ton CO2, maar ook als CO2 certificaat. De prijs van CO2 certificaten zijn veel te laag: de industrie krijgt ze cadeau aldus Harm Grobrügge. Dit moet veranderen om GroenGas een eerlijke kans te geven en concurrerend te maken ten opzichte van de fossiele industrie.

Schaalniveau bepaalt succes?

De Nederlandse vergisters worden steeds groter van omvang. Zo realiseert Konrad Rülander het biogas project Coevorden momenteel een vergister op een industrieterrein in Coevorden. Door schaalvoordeel kan Konrad Rülander gunstige lange termijn contracten en goede afspraken maken over de input en output.

 Biogas en stakeholdermanagement

Hoe groter de schaal, hoe groter de impact een vergister heeft op zijn omgeving. Zowel Teun van der Weg als Konrad Rülander spreken over hun negatieve ervaringen met mondige buurtbewoners, die van grote invloed kunnen zijn op de lokale politiek. Burgers betrekken bij de materie is lastig omdat men door het ontbreken van kennis op afstand staat van de techniek. Door leemte in kennis ontstaan misverstanden die snel de weg naar de media weten te vinden.

Samenwerken tussen NL en DE: de hick ups

Als er een internationale gashandel ontstaat moeten de eisen die in Nederland en Duitsland worden gesteld voor gaskwaliteit worden aangepast. Volgens Harm Grobrügge wordt er momenteel aan de EU standaard gewerkt. Tijdens de discussie over dit onderwerp gaf Enexis aan dat veel apparaten in Nederland ingesteld zijn op een Nederlandse gaskwaliteit. Dit betreft de welbekende Slochteren kwaliteit met 89% methaan.

Harm Grobrügge noemt daarbij de dynamiek die met politiek te maken heeft problematisch voor de groen gas sector. Investeringen zijn gebaseerd op een termijn van minimaal 10 jaar. Veranderingen die elke drie of vier jaar plaatsvinden leiden vaak tot onrust in de sector. “Een politicus zou eens een periode mee moeten draaien in de industrie”, zo verzucht Harm Grobrügge.

 Maar hoe groen is het gas dat ik verkoop?

Piet van der Hoop van Universal Energy Solutions BV (exploitant van biogasinstallatie) stelde de hoge eisen voor het invoeren van groen gas aan de orde. “Er moet veel worden geïnvesteerd in compressie, een proces dat veel energie kost”. Decentrale energienetten met een lage druk zouden hier soelaas in kunnen bieden. Harm Grobrügge beaamde dit en noemde het bestaande gasnet “der Groesste Speicher”.

Suikerunie GroenGas, een succesverhaal

Teun van der Weg, manager green energy bij Suikerunie geeft aan dat de verbrandingswaarde en wobbe index gelijk gesteld moeten worden, een klus van enorme omvang. Suikerunie Groningen maakt gebruik van lokale decentrale lage druk netten, waardoor men lokaal en relatief eenvoudig groen gas kan leveren. Suikerunie verdient daarbij aan Biotickets en het verwaarden van stikstof en CO2. De vergister van Suikerunie, met een output van 22 miljoen kuub biogas, is momenteel de grootste van Nederland. Naast de afzet van groen gas staat er een WKK met twee MegaWatt vermogen. Hierdoor kan groen gas altijd op een goede manier worden afgezet. Doordat de suikercampagne slechts drie maanden per jaar loopt, is er voor de overige negen maanden een andere basisinput nodig. Doordat men beschikt over flexibiliteit en gedwongen is flexibel in te kopen is een robuuste bedrijfsvoering ontstaan.

Groen gas als transportbrandstof

De toepassing van groen gas als transportbrandstof vindt op steeds grotere schaal plaats. Zo heeft het bedrijf Orange Gas in Nederland een grote ontwikkeling doorgemaakt, puur op groen gas. Peter Bosma, ‎Key Account Manager, vertelt dat Orange Gas groen gas betrekt uit waterzuiveringen, afvalbedrijven en GFT verwerking. Orange Gas heeft ook belangstelling om groen gas uit (co)mestvergistingsinstallaties te betrekken. Deze vorm van groen gas productie kent een hogere prijs vanwege de kostprijs van grondstoffen. Door SDE subsidie op groen gas toe te passen wordt het voor (co)mestvergistingsinstallaties haalbaar om groen gas te leveren met als toepassing transportbrandstof. Een andere mogelijke route is via Biotickets. Echter kan dit niet gecombineerd worden met SDE subsidie waardoor er gerekend moet worden met de marktprijs van aardgas + inkomsten uit Biotickets. De nieuwe naam voor Biotickects is per 1 januari 2015 Hernieuwbare Brandstof Eenheden (HBE’s).

In Duitsland is men momenteel nog niet zover met de inzet van groen gas als transportbrandstof. Sinds 2014 is de EEG, de Duitse overheidssteun, sterk beperkt. Vanaf 2016 treedt een beleidswijziging op waarin CO2 reductie een belangrijke rol speelt. De verwachting is dat groen gas met een lage CO2 uitstoot interessanter wordt. Hierdoor ontstaan naar verwachting serieuze kansen voor de inzet van groen gas als transportbrandstof in Duitsland.

 Laat je goed adviseren

De opzet van een biogasproject is een ingewikkeld en complex proces. Veel ondernemers hebben de neiging om ‘alles zelf te willen doen‘. “Dit terwijl veel kennis en advies voorhanden is waar je gebruik van moet maken”, zo betoogt Konrad Rülander. Als voorbeeld noemde hij de samenwerking vanuit het INTERREG project groen gas in de projectbegeleiding. Daarnaast is de kennis internationaal voorhanden. Zo heeft de Nederlandse vergistingssector goed kunnen profiteren van de snelle en grootschalige ontwikkeling in Duitsland. Degelijke ontwerpen, technieken en processen werden geïmporteerd uit Duitsland.

Zie ook: http://www.ekwadraat.com/nieuws/duurzaam-groengas-dialoog/
 

Terug naar de agenda